Sejmik województwa małopolskiego przyjął w piątek nową uchwałę antysmogową dla Krakowa, która wprowadza w mieście całkowity zakaz stosowania paliw stałych do ogrzewania mieszkań i domów. Przepisy wejdą w życie od 1 września 2019 r.
Przyjęta uchwała przewiduje całkowity zakaz palenia paliwami stałymi, w tym m.in. węglem i drewnem w kotłach, piecach i kominkach. Jako dopuszczalne do stosowania wskazane zostały paliwa gazowe oraz lekki olej opałowy. Za uchwałą zagłosowało 19 radnych, 15 wstrzymało się od głosu.
Władze województwa i miasta uznały, że przyjęta uchwała antysmogowa ma charakter historyczny i tylko w formie tak restrykcyjnej może doprowadzić do poprawy jakości powietrza w Krakowie w ciągu najbliższych lat. Według nich przyjęte rozwiązania prawne są odpowiedzią na jednoznaczne oczekiwania społeczne wyrażone m.in. w trakcie szerokich dyskusji i konsultacji projektu uchwały antysmogowej. Wskazano na potrzebę i rozwiązywania problemu niskiej emisji w gminach okalających Kraków oraz innych miastach i miasteczkach województwa.
Jak podkreślił wicemarszałek województwa małopolskiego Wojciech Kozak, tylko pełny zakaz stosowania paliw stałych przyniesie zdecydowaną poprawę jakości powietrza w Krakowie. - Stoimy przed wyzwaniem na najbliższe lata dla Krakowa, żeby mieszkańcy i turyści mogli oddychać w mieście normalnym, nie zagrażającym zdrowiu i życiu powietrzem - podkreślił.
- Dzisiejsza uchwała ma charakter i wymiar historyczny dla wszystkich mieszkańców naszego miasta - mówił prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. Zwrócił uwagę, że miasto już kilka lat temu "świadomie podjęło ten problem, w związku z czym Kraków został ochrzczony najbardziej zanieczyszczonym miastem w Polsce, bo jako jedyne solidnie mierzyło poziom zanieczyszczeń".
Prezydent Majchrowski zapewnił, że władze miasta dysponują "olbrzymim programem osłonowym" skierowanym do osób najuboższych, które będą ponosić większe koszty związane ze zmianą sposobu ogrzewania. Zaapelował też do samorządów o rozwiązanie problemu niskiej emisji w gminach okalających stolicę Małopolski.
Przewodniczący Rady Miasta Krakowa Bogusław Kośmider przytoczył dane wskazujące, że wokół Krakowa dymi ponad 40 tys. palenisk na paliwa stałe; w samym Krakowie pozostało ich ok. 20 tys. - To jest tak samo nasz, jak i ich problem - ocenił.
Według niego krakowska uchwała jest dobrym przykładem dla wielu innych miast w Polsce, że "za tę sprawę można się brać, przyznać się, że jest problem i trzeba go rozwiązywać".
Marszałek województwa małopolskiego Jacek Krupa ocenił, że problem niskiej emisji dotyka prawie całego regionu. - Rozwiązywanie problemów w poszczególnych miastach i miasteczkach będzie się odbywało na tych samych zasadach jak w Krakowie - będziemy odpowiadać na zapotrzebowanie społeczne wyrażone przez organy samorządowe i mieszkańców - zaznaczył.
Jak argumentował zarząd województwa małopolskiego w uzasadnieniu uchwały, główną przyczyną złej jakości powietrza w Krakowie jest emisja zanieczyszczeń z indywidualnych kotłów opalanych paliwami stałymi. Średniorocznie odpowiadają one za emisję 42 proc. pyłu zawieszonego PM 10, 37 proc. pyłu PM 2,5 oraz 68 proc. benzo(a)pirenu.
Według przeprowadzonych analiz przekroczenia norm pyłu zawieszonego PM 10 występują głównie w okresie grzewczym, czyli od października do marca. Średnie stężenie PM 10 w tym czasie jest trzykrotnie wyższe niż w pozostałych miesiącach roku.
Władze regionu powołują się na rozwiązania wprowadzone przez duże europejskie i światowe aglomeracje miejskie, które zmagały się z problemem niskiej emisji. Doświadczenia tych miast - argumentuje zarząd regionu - wskazują, iż zakaz stosowania paliw stałych do ogrzewania może być skutecznym narzędziem poprawy jakości powietrza w mieście.
Według przytoczonych szacunków epidemiologów, z powodu zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym w stolicy Małopolski umiera rocznie kilkaset osób. Uważają oni, że gdyby udało się zmniejszyć emisję PM 2,5 do 15 mikrogramów/m.sześć. zmniejszono by liczbę zgonów o ok. 490, a statystyczny krakowianin żyłby o rok dłużej. Epidemiolodzy dysponują też dowodami na związek zanieczyszczeń powietrza z niską wagą urodzeniową, liczbą poronień, wcześniactwem czy częstością występowania wad wrodzonych u noworodków.
Poprzednia uchwała antysmogowa sejmiku województwa małopolskiego z listopada 2013 r. została uchylona przez Naczelny Sąd Administracyjny. Po nowelizacji Prawa ochrony środowiska radni wojewódzcy mogą już podejmować decyzję o wprowadzenie ograniczeń dotyczących paliw dopuszczalnych do spalania w piecach, kominkach i kotłach.
