Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy mający na celu wprowadzenie regulacji wspierających adaptację do zmian klimatu oraz poprawę jakości powietrza. Projekt wprowadza obowiązek opracowania miejskich planów adaptacji do zmian klimatu (MPA) dla miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 20 tysięcy. Termin przyjęcia MPA został określony na dzień nie późniejszy niż 2 stycznia 2028 r. Opracowanie tych planów będzie wspierane ze środków unijnych, a łączny budżet przeznaczony na realizację zadania wynosi 20 mln zł.

Nowe przepisy przewidują również konieczność oceny oddziaływania planowanych przedsięwzięć na klimat, obejmując w szczególności analizę ich wpływu na zmiany klimatu oraz podatności tych przedsięwzięć na konsekwencje tych zmian.

Usprawnienie programów antysmogowych: „Stop Smog” i „Czyste Powietrze”

W ramach nowelizacji mają zostać usprawnione procedury związane z realizacją programów „Stop Smog” oraz „Czyste Powietrze”. Programy te mają kluczowe znaczenie w kontekście ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy jakości powietrza.

Program „Czyste Powietrze”, będący największym programem antysmogowym w Polsce, umożliwia właścicielom budynków jednorodzinnych uzyskanie dofinansowania na wymianę nieekologicznych źródeł ciepła oraz poprawę efektywności energetycznej budynku, m.in. poprzez jego docieplenie.

Z kolei „Stop Smog” jest adresowany do gmin znajdujących się na obszarach o przekroczonych normach jakości powietrza. W ramach tego programu możliwe jest pozyskanie środków na inwestycje niskoemisyjne, takie jak kompleksowa termomodernizacja budynków mieszkalnych, likwidacja starych urządzeń grzewczych, a także podłączenie budynków do sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej lub gazowej.

Cele nowelizacji

Celem proponowanych regulacji jest:

• przyspieszenie działań na rzecz poprawy jakości powietrza,
• ograniczenie emisji gazów cieplarnianych,
• usprawnienie procesów administracyjnych związanych z realizacją programów środowiskowych,
• zwiększenie dostępności środków finansowych dla miast na działania proekologiczne.

Wymagania jakościowe dla biomasy

W wyniku niemal jednomyślnego głosowania przedstawicieli rządów państw członkowskich Unii Europejskiej przyjęto nowe normy jakości powietrza, które zaczną obowiązywać od 2030 roku. Regulacje te, zgodne z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), wprowadzają bardziej restrykcyjne standardy dotyczące stężenia szkodliwych substancji w powietrzu, takich jak pyły zawieszone PM2.5 i PM10 oraz benzo(a)piren.

Polska, będąca jednym z państw o najwyższym poziomie zanieczyszczenia powietrza w Europie, poparła wprowadzenie nowych regulacji, które mają zapewnić obywatelom zdrowsze i czystsze powietrze. Jak wskazują eksperci, wdrożenie tych norm wymaga intensyfikacji działań na rzecz ochrony środowiska, w szczególności w zakresie eliminacji tzw. "kopciuchów" oraz rozwoju programów wspierających wymianę urządzeń grzewczych.

Wyzwania i działania dostosowawcze dla Polski

Analizy Europejskiego Centrum Czystego Powietrza (ECAC) wskazują, że Polska jest w stanie spełnić wymagania znowelizowanej Dyrektywy o jakości powietrza, pod warunkiem skutecznego wdrożenia kluczowych przepisów, w tym:

• realizacji uchwał antysmogowych, które zakładają eliminację starych, pozaklasowych kotłów grzewczych na węgiel i drewno,
• rozwoju programu „Czyste Powietrze”, oferującego właścicielom budynków jednorodzinnych dotacje na termomodernizację oraz instalację nowoczesnych systemów ogrzewania,
• działań w miastach na rzecz ograniczenia emisji zanieczyszczeń generowanych przez transport, takich jak rozwój stref czystego transportu, modernizacja komunikacji publicznej oraz zwiększenie obciążeń fiskalnych na import wysokoemisyjnych pojazdów.

W kontekście wyzwań stojących przed Polską kluczowe znaczenie ma kontynuacja i rozszerzenie programów finansowych wspierających walkę z zanieczyszczeniem powietrza. Eksperci szacują, że dzięki pełnej realizacji tych działań jakość powietrza może ulec znaczącej poprawie, a czystym powietrzem będzie oddychać nawet 29 milionów Polaków.

Postępy w walce ze smogiem

Dzięki realizowanym w ostatnich latach inicjatywom, takim jak program „Czyste Powietrze”, liczba przestarzałych kotłów grzewczych w Polsce zmniejszyła się o ponad milion sztuk. Jednakże wciąż ponad dwa miliony takich urządzeń przyczynia się do emisji szkodliwych zanieczyszczeń.

Obserwowane spadki stężeń pyłów zawieszonych PM2.5, PM10 oraz benzo(a)pirenu wskazują na pozytywne efekty dotychczasowych działań, jednak w celu spełnienia nowych norm konieczne będzie przyspieszenie procesu wymiany urządzeń grzewczych oraz wdrażanie dalszych rozwiązań systemowych.

Nabór wniosków o dofinansowanie inwestycji ze środków NFOŚiGW zgromadzonych na rachunku Funduszu Modernizacyjnego w ramach Programu Priorytetowego „Moja Elektrownia Wiatrowa”.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jako Krajowy operator Funduszu Modernizacyjnego ogłasza nabór wniosków o dofinansowanie inwestycji w ramach programu priorytetowego „Moja Elektrownia Wiatrowa”

• Cel programu

Celem programu jest rozwój energetyki prosumenckiej w obszarze mikroelektrowni wiatrowych. Wsparcie zakupu i montażu przydomowej siłowni wiatrowej albo zakupu i montażu przydomowej siłowni wiatrowej wraz z magazynem energii elektrycznej przyczyni się do wzrostu udziału OZE w finalnym zużyciu energii, pozwoli na wzrost autokonsumpcji wytworzonej energii elektrycznej poprzez jej magazynowanie (magazyny energii elektrycznej) oraz przyczyni się do propagowania odnawialnych źródeł energii.

• Zakres wsparcia

           Współfinansowaniu inwestycji podlega:

1. zakup i montaż mikroinstalacji wiatrowych dla potrzeb budynków mieszkalnych, służących zaspokajaniu własnych potrzeb energetycznych Wnioskodawcy – turbina wiatrowa o zainstalowanej mocy elektrycznej nie mniejszej niż 1 kW oraz nie większej niż 20 kW wraz z osprzętem niezbędnym do prawidłowego działania mikroinstalacji;
2. zakup i montaż towarzyszących magazynów energii o pojemności co najmniej 2 kWh dla mikroinstalacji z pkt. 1.

• Terminy i sposób składania wniosków

Wnioski o dofinasowanie w formie dotacji, w ramach I naboru, należy składać w trybie ciągłym, w okresie
17.06.2024 –  16.06.2025 r. jednak nie dłużej niż do wyczerpania alokacji środków w wysokości 50 000 000 zł.

W przypadku wyczerpania alokacji środków przed terminem zakończenia naboru wniosków na stronie internetowej NFOŚiGW zostanie umieszczona informacja o braku możliwości składania wniosków.

Grant OZE przysługuje inwestorowi realizującemu przedsięwzięcie polegające na zakupie, montażu, budowie lub modernizacji instalacji odnawialnego źródła energii – wynosi 50 proc. kosztów netto tego przedsięwzięcia.

Adresaci programu

O grant OZE może się ubiegać inwestor, który jest właścicielem lub zarządcą budynku wielorodzinnego.

Z grantu OZE mogą korzystać inwestorzy bez względu na status prawny, z wyłączeniem jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, a więc np.:

• wspólnoty  i spółdzielnie mieszkaniowe
• jednostki samorządu terytorialnego
• towarzystwa budownictwa społecznego
• społeczne inicjatywy mieszkaniowe
• spółki prawa handlowego
• osoby fizyczne

Przeznaczenie środków

Grant OZE przysługuje, jeśli:

• przedmiotem przedsięwzięcia jest:
  • zakup, montaż lub budowa nowej instalacji odnawialnego źródła energii lub
  • modernizacja instalacji odnawialnego źródła energii, w wyniku której zainstalowana moc instalacji wzrośnie o co najmniej 25 proc.
• instalacja odnawialnego źródła energii, której dotyczy przedsięwzięcie OZE będzie wytwarzała energię na potrzeby budynku będącego przedmiotem przedsięwzięcia
• przedsięwzięcie OZE nie zostało rozpoczęte
• przedsięwzięcie nie wyrządza poważnych szkód dla celów środowiskowych oraz spełnia kryteria horyzontalne

Grant OZE

• przeznaczony jest na refinansowanie kosztów inwestycji
• wyliczany jest w odniesieniu do kosztów netto przedsięwzięcia OZE
• udzielany jest jako pomoc de mininis, jeśli inwestor prowadzi w tym budynku działalność gospodarczą

Jeśli w budynku będącym przedmiotem przedsięwzięcia OZE znajdują się powierzchnie użytkowe służące celom innym niż mieszkalne lub wykonywaniu zadań publicznych przez organy administracji publicznej, wysokość grantu OZE stanowi iloczyn kwoty tego grantu i wskaźnika udziału powierzchni użytkowej służącej celom mieszkalnym i wykonywaniu zadań publicznych przez organy administracji publicznej w powierzchni użytkowej budynku.

Ważne informacje

Wniosek o przyznanie grantu OZE można składać w BGK do 30 czerwca 2026 r.

Do wniosku należy dołączyć:

• dokumentację projektową instalacji
• dokumenty potwierdzające umocowanie osób podpisujących wniosek do reprezentowania inwestora oraz wzór podpisu/ów złożonych na wniosku

Dokumenty w wersji papierowej należy wysłać na adres: Tymczasowa siedziba oraz adres do korespondencji: ul. Chmielna 73 (budynek VARSO 2)  00-801 Warszawa