Polska pozwana do Trybunału za przekroczenie limitu cząstek stałych w powietrzu.
Komisja Europejska podjęła dziś decyzję o postawieniu Polski przed Trybunałem Sprawiedliwości UE w związku z utrzymującym się wysokim poziomem cząstek pyłu zawieszonego w powietrzu stanowiącym poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Przez co najmniej pięć ostatnich lat, w tym w roku 2014, dobowe dopuszczalne wartości pyłu zawieszonego w powietrzu (PM10) były stale przekraczane w 35 spośród 46 stref jakości powietrza w Polsce. Ponadto w dziewięciu strefach stale przekraczane były również roczne dopuszczalne wartości. Zanieczyszczenie pyłem PM10 w Polsce jest spowodowane głównie tzw. niską emisją (tj. emisją ze źródeł o wysokości nieprzekraczającej 40 m) z ogrzewania gospodarstw domowych. Środki legislacyjne i administracyjne stosowane do tej pory w celu ograniczenia tych nieprzepisowych wartości zostały uznane przez Komisję za niewystarczające.
Dzisiejsza decyzja jest następstwem dodatkowej uzasadnionej opinii, którą wystosowano do Polski w lutym 2015 r.
Źródłami emisji małych cząstek stałych lub pyłu PM10 (tj. cząstek stałych o średnicy mniejszej niż 10 mikronów) są przemysł, pojazdy, domowe systemy grzewcze i rolnictwo. Cząstki pyłu mogą powodować astmę, schorzenia układu krążenia, nowotwory płuc i prowadzić do przedwczesnej umieralności, która przekracza roczną liczbę zgonów w wyniku wypadków drogowych. Unijne przepisy dotyczące jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (dyrektywa 2008/50/WE) nakładają na państwa członkowskie obowiązek ograniczenia narażenia obywateli na pył zawieszony. W przepisach tych ustanowiono dopuszczalne wartości narażenia obejmujące zarówno roczną dopuszczalną wartość stężenia (40 μg/m3), jak i dobową dopuszczalną wartość stężenia (50 μg/m3), której nie można przekroczyć więcej niż 35 razy w ciągu roku kalendarzowego.
Dyrektywą 2008/50/WE ustanowiono dopuszczalne wartości dla pyłów PM10 od 2005 r. W przypadku przekroczenia tych dopuszczalnych wartości państwa członkowskie muszą przyjąć i wdrożyć plany ochrony powietrza, w których ustanowione są właściwe środki pozwalające skrócić do minimum okres przekroczenia dopuszczalnych wartości. Komisja, kierując uwagę na tego rodzaju zaniechania państw członkowskich, pragnie dopilnować, aby państwa członkowskie podejmowały zdecydowane i konstruktywne działania.
Pomimo ciążącego na państwach członkowskich obowiązku zagwarantowania zadowalającej jakości powietrza dla obywateli, jakość ta już od lat stanowi problem w wielu miejscach.
Komisja prowadzi obecnie postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego za przekroczenie dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego przeciwko 16 państwom członkowskim (Belgii, Bułgarii, Czechom, Niemcom, Grecji, Hiszpanii, Francji, Węgrom, Włochom, Łotwie, Portugalii, Polsce, Rumunii, Szwecji, Słowacji i Słowenii), a do Trybunału wniesiono też sprawę przeciwko Bułgarii.
Komisja podjęła również działania prawne dotyczące innej substancji zanieczyszczającej – dwutlenku azotu (NO2), którego dotyczą obowiązujące od 2010 r. normy jakości powietrza ustanowione w dyrektywie UE w sprawie jakości powietrza (2008/50/WE). Narażenie na działanie NO2 jest powiązane z chorobami układu krążenia i układu oddechowego. Większość emisji tej substancji pochodzi z pojazdów, a w szczególności z silników diesla. Postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego zostały już wszczęte przeciwko Wielkiej Brytanii, Portugalii, Włochom, Hiszpanii, Niemcom i Francji. Mogą zostać wszczęte kolejne postępowania przeciwko innym państwom członkowskim.